काठमाडौं । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा र अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनबीच टेलिफो न संवाद भएको छ ।अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टो नी ब्लिन्केनले गरेको फोन प्रधा नमन्त्री देउवाले सिसिभ गरेको विदेश मन्त्रीको सचिवालय ले ट् वीट गर्दै जानकारी दिएको छ ।
फोन वार्तामा रुस युक्रेन,को युद्धमा नेपा,लले युक्रे,नलाई गरेको समर्थन र एम,सीसीका बिषय मा छलफल भएको विदेश,मन्त्रीको सचि,वाल यले जनाएको छ । केही दिनअ घि नेपालले यु क्रेनलाई समर्थन गरेको थियो ।
बिशेषगरी अमेरिकाले एमसी,सीबारेमा आर्थिक विकास र क्षेत्रीय चुनौतिहरू सँगै मिलेर काम गर्न जारी राख्नेछौं जना एको ट्वीटमा जनाइए को छ । राति भएको कुराकानीका कारण नेपा लले भने विदेशमन्त्री सँगको कुराकानी सावैज निक गरेको छैन ।
अमेरिकी बिदेशमन्त्रीको सचिवालयको ट्वीट यस्तो छ
आज नेपालका प्रधान,मन्त्रीसँग राम्रो भेट भयो ।रूसको अप्रत्या,शित आक्रमण र युक्रेनको सार्वभौमसत्ता र क्षेत्रीय अखण्डताको लागि हाम्रो समर्थनको बारेमा छलफल भयाे। हामी आर्थिक विकास र क्षेत्रीय चुनौतिहरूमा सँगै मिलेर काम गर्न जारी राख्नेछौं।
त्यस्तै” रुस–युक्रेन यु’द्ध झनै पेचिलो बन्दै गएको छ । शत्रुलाई मित्र बन्न समय लाग्दैन। रुस–युक्रेन युद्धपछि विश्वको तस्विर द्रुत गतिमा बदलिन लागेको छ । अमेरिकाको नेतृत्वमा पश्चिमा राष्ट्रहरू रुसलाई पाठ सिकाउन आतुर छन् । ती सबै मिलेर रुसलाई धेरै प्र’ति’ब’न्ध लगाएर बाँध्न चाहन्छन् ।
यसमा आर्थिक र कूटनीतिक प्रतिबन्धहरू समावेश छन्। तर इरान, उत्तर कोरिया र भेनेजुएलाले पनि यस्तै प्रतिबन्धको सामना गरिरहेका बेला अमेरिका र युरोपेली मुलुकवि’रु”द्ध यी शक्ति राष्ट्र उभिने तयारीमा छन् । एउटै स्केलमा उभिएर यी देशबीचको सम्बन्ध सुमधुर बनेको छ ।
ऊर्जा, प्रविधिदेखि रक्षासम्म इरान, उत्तर कोरिया र भेनेजुएलाले एकअर्कालाई सहयोग गरिरहेका छन् । रुसलाई एक्लो पार्ने अमेरिकी प्रयासले विश्वलाई स्पष्ट रूपमा दुईवटा शिविरमा विभाजन गरेको देखिन्छ। यहाँ मध्यवर्ती ठाउँ सम्भवतः गाह्रो हुनेछ। तराजुको एउटा तराजुमा बस्नु पर्दा झनै मुस्किलको दिन आउन लागेको देखिन्छ । यो भारतको लागि आजको सबैभन्दा ठूलो अग्नीपरीक्षा हो।
विश्वमा अमेरिका विरोधी देशहरुको नयाँ गुट बनिरहेको छ । रुस सुरुदेखि नै यसको सबैभन्दा ठूलो प्रतिद्वन्द्वी रहेको छ । तर, पछिल्ला वर्षहरूमा यो प्रतिस्पर्धा घृणामा परिणत भएको छ। दुबै एकअर्कालाई राम्रो देख्दैनन्। अमेरिका विरोधी गुटमा इरान, उत्तर कोरिया र भेनेजुएलाको नाम पनि अग्रपंक्तिमा छ ।
यी देशहरूमा जंगली व्यवहार स्वरुपका प्रतिबन्धका कारण यहाँ बस्ने मानिसहरूको अमेरिकासँग रिस बढेको छ। फलस्वरूप यहाँ शासकहरूको हात बलियो भएको छ ।
विशेष कुरा के हो भने यी कुनै पनि देशमा लोकतन्त्र फस्टाएको छैन भनिएको छ । अमेरिकाको घृणाले यी देशहरूलाई नजिक ल्याइरहेको छ।
अमेरिका विरोधी देशहरुको सम्बन्ध झनै बलियो
इरान र उत्तर कोरियाले रक्षा क्षेत्रमा एकअर्कालाई कडा समर्थन गर्दै आएका छन्। इरानले उत्तर कोरियाबाट सैन्य हतियार खरिद गरिरहेको छ । इरानको आणविक कार्यक्रम पनि उत्तर कोरियामा धेरै निर्भर छ।
उही समयमा इरानले उत्तर कोरियाको ऊर्जा आवश्यकताहरू पूरा गरिरहेको छ। उनीहरूले साइबर सुरक्षामा पनि एकअर्कालाई सहयोग गरिरहेका छन्। यसका पछाडि चीनको पनि हात रहेको अनुमान गरिएको छ । अमेरिकी प्रतिबन्धको प्रहारले उनीहरूको प्राथमिकता स्पष्ट पारेको छ। उनीहरु कुनै किसिमको भ्रममा परेका छैनन् । यही कारण उनीहरुको निकटता निरन्तर बढ्दै गएको छ ।
भेनेजुएलामाथिको अमेरिकी प्रतिबन्धपछि उसले इरान र उत्तर कोरियासँगको कूटनीतिक सम्बन्धलाई पनि बलियो बनाएको छ । निशन्देह, अमेरिकी प्रतिबन्धहरूले भेनेजुएला र इरानी निर्यातको कम्मर तोड्न काम गरेको छ।
तर, दुवैले आ–आफ्नो देशमा अमेरिका विरोधी लहर प्रयोग गरेर एकअर्कालाई व्यापारमा प्रवर्द्धन गरिरहेका छन् । अमेरिकाले यी मध्ये कुनै पनि देशलाई आफ्नो मनसायबाट पछि हट्नबाट रोक्न सकेको छैन।
युक्रेनमा भएको हमलापछि रुसमाथि लगाइएको प्रतिबन्धले अमेरिका विरोधी देशहरूको शिविर झन् बलियो बनाउने छ । उनीहरु खुल्ला रूपमा बाहिर आउनेछन्। यी बदलिँदो समीकरणहरूले संसारलाई दुई ध्रुवमा विभाजन गर्ने शक्ति राख्छ।
चीनका लागि त्यति सहज निर्णय छैन
पछिल्लो समय अमेरिका र चीनबीचको व्यापार युद्ध चर्किएको छ । ड्र्यागन अब विश्वको सबैभन्दा शक्तिशाली देशलाई प्रहार गर्ने बाटोमा छ। तर, अमेरिका विरोधी गुटसँग रुसबाट टाढिन उनलाई त्यति सजिलो भने छैन । कारण चीन निर्यातमा आधारित अर्थतन्त्र हो ।
उनका कारखानाहरू विश्वभर आपूर्तिका लागि चल्छन्। त्यसैले यसको जोखिम धेरै उच्च छ। कूटनीतिक रूपमा युक्रेन भन्दा रुसको सन्दर्भमा चीन अलि नरम देखिन सक्छन्, तर चीन अमेरिका र पश्चिमसँग खुलेर शत्रुता लिन यति चाँडो तयार हुनेछैनन् । यसले चीनको आर्थिक हितलाई ठूलो धक्का दिनेछ ।
भारतको अग्नीपरीक्षाको समय
भारतका लागि पनि अवस्था निकै नाजुक छ । हालैका वर्षहरूमा उनको कूटनीतिको यो सबैभन्दा ठूलो परीक्षा हो।
पछिल्ला केही वर्षहरूमा अमेरिका र पश्चिमाहरूसँगको सम्बन्ध सुधार्न उसले धेरै ऊर्जा खर्च गरेको छ। सम्बन्धमा पनि सुधार आएकोमा कुनै शंका छैन । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई आज अमेरिकामा जति न्यानो स्वागत गरिन्छ, त्यो पहिले कहिल्यै भएको थिएन । अर्कोतर्फ रुस भारतको सदाबहार मित्र रहेकोपनि भुल्ने ठाउँ छैन ।sa
धेरै हतियारहरु भारतले रुसबाट नै खरिद गरेको छ । भारतले छिमेकी पाकिस्तान र चीनसँगपनि बच्नु छ । रुसले कठिन समयमा भारतको साथ दिएका थुप्रै उदाहरण छन् । चुनौति यो छ कि भारत कुनै एक शिविरमा नजाने हो भने एक्लो हुने जोखिम बढ्छ । यस्तो अवस्थामा छिमेकीबाट भारत घेरिन्छ ।
यहाँ प्रकाशित कुनै समाचारमा तपाईंको गुनासो भए हामीलाई [email protected] मा इमेल गर्न सक्नुहुनेछ । यही इमेलमा तपाईंले आफ्नो विचार वा विश्लेषण, सल्लाह र सुझाव पनि पठाउन सक्नुहुनेछ । हामीसँग तपाईं फेसबुक र ट्विटरमा पनि जोडिन सक्नुहुन्छ ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
